Πώς η ηλικία χρήσης ενός smartphone μπορεί να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, παχυσαρκίας και μειωμένου ύπνου;

Αδιαμφισβήτητα, μικροί και μεγάλοι, ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας, με τα smartphone να λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος. Χαρακτηριστική εικόνα των τελευταίων χρόνων είναι η προσκόλληση των ανθρώπων μπροστά από μία οθόνη κινητού.

Παρόλο που η συγκεκριμένη συνήθεια με τα κινητά τηλέφωνα φέρεται να είναι επιβλαβής σύμφωνα με πληθώρα μελετών, ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τη χρήση των smartphone από παιδιά και εφήβους.

Νέα μελέτη στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ έρχεται να χτυπήσει ξανά το καμπανάκι του κινδύνου στους γονείς, όπου η χρήση smartphone από τα παιδιά μπορεί να συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, κατάθλιψης και προβλημάτων ύπνου.

Στόχος της έρευνας

Σύμφωνα με τους Ran Barzilay et.al2025, λόγω της αυξανόμενης ανησυχίας αναφορικά με τις πραγματικές επιπτώσεις των smartphone στην υγεία των παιδιών και εφήβων, εξετάστηκε η κατοχή των «έξυπνων τηλεφώνων» σε ορισμένες ηλικίες και η συσχέτιση με τρεις καταστάσεις υγείας – παθήσεις:

• κατάθλιψη
• παχυσαρκία
• προβλήματα ύπνου

Οι ειδικοί έκαναν την υπόθεση ότι η κατοχή κινητού, ειδικά σε νεότερη ηλικία, συσχετίζεται με χειρότερα αποτελέσματα για την υγεία.

Μέθοδοι διεξαγωγής της έρευνας

Το δείγμα της έρευνας περιελάμβανε 10.588 συμμετέχοντες από τη Μελέτη Γνωστικής Ανάπτυξης του Εγκεφάλου των Εφήβων. Τα μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης μικτών επιδράσεων εξέτασαν τις συσχετίσεις της κατοχής smartphone και της ηλικίας πρώτης απόκτησης smartphone, όπως αναφέρθηκε από τους φροντιστές, με την κατάθλιψη, την παχυσαρκία και την ανεπάρκεια ύπνου στην ηλικία των 12 ετών.

Μεταξύ των συμμετεχόντων που δεν κατείχαν smartphone στην ηλικία των 12 ετών, εξετάστηκαν οι συσχετίσεις της πρόσφατης απόκτησης smartphone με τα αποτελέσματα τον επόμενο χρόνο.

Επιπλέον, τα μοντέλα προσαρμόστηκαν για δημογραφικές και κοινωνικοοικονομικές μεταβλητές, την κατοχή άλλων συσκευών, την εφηβική ανάπτυξη και την γονική παρακολούθηση.

Αποτελέσματα της έρευνας

Η νέα έρευνα παρουσίασε τα ακόλουθα ανησυχητικά αποτελέσματα:

1. Η νεότερη ηλικία απόκτησης κινητού τηλεφώνου συσχετίστηκε με παχυσαρκία και ανεπαρκή ύπνο.
2. Η απόκτηση smartphone στην ηλικία των 12 ετών, εν συγκρίσει με τα άτομα που δεν είχαν στην κατοχή τους smartphone, συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, παχυσαρκίας και ανεπάρκειας στον ύπνο.
3. Στην ηλικία των 13 ετών, μεταξύ των νέων που δεν είχαν στην κατοχή τους smartphone στην ηλικία των 12 ετών, όσοι είχαν αποκτήσει smartphone τον τελευταίο χρόνο, είχαν υψηλότερες πιθανότητες να αναφέρουν ψυχοπαθολογία κλινικού επιπέδου και ανεπάρκεια ύπνου, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν μετά τον έλεγχο της αρχικής ψυχικής υγείας και του ύπνου.

Το κύριο αποτέλεσμα, όμως, που θα πρέπει να κρατήσουμε από την έρευνα είναι πως η απόκτηση κινητού τηλεφώνου σε νεαρότερη ηλικία συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης παχυσαρκίας, κατάθλιψης και προβλημάτων ύπνου.

Συμπεράσματα των ερευνητών

Όπως ήταν λογικό, στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές αναφέρουν πως η κατοχή smartphone συσχετίστηκε με κατάθλιψη, παχυσαρκία και ανεπαρκή ύπνο στην πρώιμη εφηβεία. Ωστόσο, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι τα ευρήματα αυτά παρέχουν κρίσιμες και έγκαιρες πληροφορίες, που θα πρέπει να ενημερώνουν τους άμεσα εμπλεκόμενους (γονείς, ειδικούς, ερευνητές, πολιτεία) σχετικά με τη χρήση κινητού τηλεφώνου από τους εφήβους και, ιδανικά, την ανάπτυξη δημόσιας πολιτικής που προστατεύει τους νέους.

Πως μπορεί ο γονέας να προστατεύσει το παιδί του;

Τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν την επιτακτική ανάγκη για προστασία των παιδιών από επιβλαβείς συνήθειες, όπως η χρήση κινητού τηλεφώνου από νεαρά ηλικία – τουλάχιστον όπως αποτυπώνεται στην παρούσα μελέτη. Παρακάτω, παρουσιάζουμε 3 συμβουλές προστασίας του παιδιού από τα smartphone, σύμφωνα με την Κάρα Αλάιμο, καθηγήτρια επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Φέρλι Ντίκινσον.

Σκεφτείτε να καθυστερήσετε τα smartphones

Ριζοσπαστική λύση, η οποία όμως προφυλάσσει το παιδί από τους δυνητικούς κινδύνους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Μπορείτε να παρακινήσετε το παιδί να συμμετάσχει σε κάποιο ομαδικό άθλημα ή άλλες σωματικές δραστηριότητες, διασφαλίζοντας ότι δε θα περνάει χρόνο σε οθόνες, αλλά θα έχει και σημαντικά οφέλη για τον οργανισμό του.

Απαγόρευση χρήσης του smartphone στο υπνοδωμάτιο

Η ειδικός συστήνει να διατηρούνται εκτός κρεβατοκάμαρας, ειδικά το βράδυ, τα smartphone. Μάλιστα, αυτή η συμβουλή έχει άμεση σύνδεση με την έρευνα για τον εξής λόγο: τα χρησιμοποιούν τα παιδιά κάτω από τα σκεπάσματα για αρκετές ώρες, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να κοιμηθούν, με αποτέλεσμα προβλήματα ύπνου.

Για να μειώσετε πιθανές εντάσεις για τη χρήση τηλεφώνου στο κρεβάτι, ορίστε ένα μέρος του σπιτιού που θα μπορούν τα παιδιά να χρησιμοποιούν το κινητό. Μπορούν από αυτό να λάβουν παράδειγμα και οι γονείς, παρακινώντας περαιτέρω τα παιδιά.

Ελέγξτε την ψυχική υγεία του παιδιού σας

Ένας λόγος για τον οποίο τα smartphones συνδέονται με την κατάθλιψη είναι πιθανώς λόγω της κουλτούρας των συγκρίσεων. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι άνθρωποι δημοσιεύουν τις φιλτραρισμένες, λαμπερές εκδοχές της ζωής τους.

Είναι εύκολο για οποιονδήποτε, ειδικά για τα παιδιά, που «χτίζουν» ακόμα την προσωπικότητά τους, να νιώσουν ανασφάλεια. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η συνεχής επικοινωνία με τα παιδιά, ώστε να γνωρίζουν με σαφήνεια πως τα συγκεκριμένα πρότυπα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση, η δια ζώσης καλλιέργεια φιλίας και επικοινωνίας από τα παιδιά, αντί για αναζήτηση περιεχομένου από τοξικούς influencers που ασχολούνται με την εικόνα του σώματος, είναι πάντοτε η καλύτερη επιλογή.

Πηγές: publications.aap.org, edition.cnn.com