Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος.

ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΡΕΥΝΑ του έγκυρου αμερικανικού ινστιτούτου ερευνών Pew Research Center για το πώς βλέπουν οι πολίτες τα κόμματα σε 24 χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, ανέδειξε με ακρίβεια το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα της χώρας: την πολύ σοβαρή κρίση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα συνολικά.

Στην έρευνα του Pew ζητήθηκε από τους πολίτες η γνώμη τους για το κυβερνών κόμμα στη χώρα τους αλλά και για τα κόμματα της αξιωματικής –και όχι μόνο– αντιπολίτευσης. Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Σουηδία, η Αυστραλία και ο Καναδάς η θετική γνώμη των πολιτών για το κυβερνών κόμμα ανέρχεται σε ποσοστό πάνω από το 50% (ακόμη και στο Ισραήλ οι θετικές γνώμες των Ισραηλινών για το Λικούντ ανέρχονται στο 49%). Στην Ελλάδα θετική γνώμη για το κυβερνών κόμμα έχει μόλις το 25% των πολιτών. Πρόκειται για το μικρότερο ποσοστό από όλες τις χώρες της λίστας. Η Ελλάδα, όμως, έχει διπλό αρνητικό σκορ στη συγκεκριμένη έρευνα, καθώς είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών που δεν έχουν θετική γνώμη ούτε για την κυβέρνηση ούτε για την αντιπολίτευση.

Το θέμα είναι ότι δεκαπέντε χρόνια μετά την κρίση του 2010 και τη λαϊκή αποδοκιμασία του παλιού πολιτικού συστήματος τίποτα δεν έχει αλλάξει και καμία νέα πολιτική δύναμη δεν εμφανίστηκε.

Το αποτέλεσμα της έρευνας του Pew, αν και δεν εκπλήσσει, είναι μια πολύ ηχηρή «καμπάνα» για τους κινδύνους που βρίσκονται πίσω από αυτό. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση έχει πολύ λιγότερες θετικές γνώμες από ό,τι αρνητικές. Έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν. Υπήρχε όμως κάποιος στην αντιπολίτευση που δημιουργούσε την προσδοκία ότι υπάρχει κι άλλη πρόταση και ότι τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν. Αυτό φαίνεται πως δεν υπάρχει πια, με εξαιρετικά ορατό τον κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος, αλλά αντί τα κόμματα να ανησυχήσουν, μοιάζει να ικανοποιείται το καθένα από την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκονται (και) οι υπόλοιποι.

Το κυβερνών κόμμα, παρά τη μεγάλη φθορά (σύμφωνα με τις μετρήσεις του Pew έχει απολέσει 11 μονάδες από πέρσι), επειδή εξακολουθεί να έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις με σημαντική διαφορά από το δεύτερο, δεν λέει να ταρακουνηθεί ουσιαστικά. Παρότι ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι θα επιδιώξει μια τρίτη θητεία, κάτι που θα ήταν εφικτό μόνο με αυτοδυναμία και αυτό το ενδεχόμενο απομακρύνεται διαρκώς, στη Νέα Δημοκρατία δεν προβληματίζονται για τις πραγματικές αιτίες που κάνουν όλο και περισσότερους ψηφοφόρους τους να μην τους εμπιστεύονται. Καμία προσπάθεια για την ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας δεν υπάρχει, καθώς επικρατεί μια συναλλακτική αντίληψη. Θεωρούν ότι οι πολίτες απομακρύνονται γιατί πιστεύουν πως δεν τους έδωσαν αρκετά και γι’ αυτό απαντούν με μέτρα σαν αυτά που εξαγγέλθηκαν στη Θεσσαλονίκη, ελπίζοντας πως αν κάποιος δει 5ο ευρώ παραπάνω στο πορτοφόλι του, μπορεί να αλλάξει γνώμη.

Παρότι ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι θα επιδιώξει μια τρίτη θητεία, κάτι που θα ήταν εφικτό μόνο με αυτοδυναμία και αυτό το ενδεχόμενο απομακρύνεται διαρκώς, στη Νέα Δημοκρατία δεν προβληματίζονται για τις πραγματικές αιτίες που κάνουν όλο και περισσότερους ψηφοφόρους τους να μην τους εμπιστεύονται. Φωτ.: Eurokinissi

Στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο κατέχει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετά την απώλεια των εδρών του ΣΥΡΙΖΑ λόγω των διασπάσεων, θεωρούν ότι, χωρίς να αποδείξουν ότι έχουν καθαρθεί από τις παλιές τους αμαρτίες ή να πείσουν ότι μπορούν να αποτελέσουν την υπεύθυνη ηγεσία που αναζητούν οι πολίτες, μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων ως φυσική συνέπεια της φθοράς της ΝΔ. Γιατί; Επειδή έτσι συνέβαινε παλιά.

Με πολλά προβλήματα κρυμμένα ακόμα κάτω από το χαλί, χωρίς σαφείς θέσεις σε αρκετά καυτά ζητήματα και αδυνατώντας να επιδείξει ισχύ εκεί που η ΝΔ είναι αδύναμη, το ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι ο βασικός λόγος που αδυνατεί να πείσει μεγαλύτερα ακροατήρια είναι η μεγάλη κυβερνητική επιρροή στα ΜΜΕ. Αυτός όμως είναι ένας αρκετά παράδοξος λόγος, καθώς, αν η επιρροή της ΝΔ στα ελληνικά ΜΜΕ ήταν τόσο αποτελεσματική, αυτό θα φαινόταν πρωτίστως στα δικά της ποσοστά, που δεν είναι καθόλου εκεί που θα ήθελε, και όχι μόνο στο να κρατάει καθηλωμένο το ΠΑΣΟΚ. Αυτή είναι ίσως μια βολική εξήγηση, αν κάποιο κόμμα δεν θέλει να δει και να αντιμετωπίσει τις δικές του αδυναμίες.  Ιστορικά, και σε δυσκολότερες περιόδους, υπήρξαν πολλές φορές κόμματα που κέρδισαν τη λαϊκή υποστήριξη έχοντας απέναντί τους πανίσχυρα συστήματα, χωρίς να τους υποστηρίζει κανένα μεγάλο μέσο.

Χωρίς να αμφισβητείται η πραγματική ανισότητα προβολής των αντιπολιτευόμενων κομμάτων σε σχέση με τις κυβερνητικές θέσεις, η μετατόπιση της ευθύνης για τις αιτίες για τις οποίες το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αρκετά ισχυρό και η στρατηγική της θυματοποίησης (από ένα μη αντισυστημικό κόμμα, μάλιστα) φανερώνουν αδυναμία και δεν ενισχύουν την αξιοπιστία του.

Με πολλά προβλήματα κρυμμένα ακόμα κάτω από το χαλί, χωρίς σαφείς θέσεις σε αρκετά καυτά ζητήματα και αδυνατώντας να επιδείξει ισχύ εκεί που η ΝΔ είναι αδύναμη, το ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι ο βασικός λόγος που αδυνατεί να πείσει μεγαλύτερα ακροατήρια είναι η μεγάλη κυβερνητική επιρροή στα ΜΜΕ. Φωτ.: Eurokinissi

Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάλι, ο οποίος, σύμφωνα με τη λαϊκή εντολή των τελευταίων εκλογών, έπρεπε να είναι στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει κατρακυλήσει σε ποσοστά που καθιστούν αμφίβολη –αν συνεχίσει έτσι– ακόμα και την είσοδό του στην επόμενη Βουλή. Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε μια γκροτέσκα κατάσταση για την οποία πρέπει διαρκώς να απολογείται, χωρίς να του απομένει πολιτικό κεφάλαιο για αξιόπιστη αντιπολίτευση και χωρίς να πείθει κανέναν ότι μπορεί να αποτελέσει μια αξιόπιστη πολιτική επιλογή.

Επιπλέον, εδώ και λίγο καιρό, ο πρώην πρόεδρος του κόμματος κινείται παρασκηνιακά για τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού κόμματος, ενώ παραμένει βουλευτής του. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα που ασχολείται σχεδόν μόνο με τα εσωτερικά του. Δεν παράγει πια πολιτική και μοιάζει απομακρυσμένος από τα λαϊκά προβλήματα εξίσου με τα υπόλοιπα κόμματα εξουσίας.

Ούτε στον χώρο αυτό ανησυχούν τόσο ώστε να αναρωτηθούν γιατί δεν έχει θετική άποψη γι’ αυτούς η ελληνική κοινή γνώμη. Πιστεύουν ότι είναι θύματα των συγκυριών και ελπίζουν ότι λόγω της κυβερνητικής φθοράς, αφού δεν υπάρχει ισχυρή εναλλακτική, θα γίνει κάποια συνεργασία όπως στον δήμο της Αθήνας, με τη σύμπραξη όλων των υπόλοιπων δυνάμεων της αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ, και έτσι όχι μόνο θα επιβιώσουν αλλά θα βρεθούν και στην εξουσία. Αυτό είναι άλλωστε που τους ενδιαφέρει και όχι το να αναζητήσουν τις αιτίες για τις οποίες η πλειοψηφία των πολιτών δεν τους εμπιστεύεται.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα που ασχολείται σχεδόν μόνο με τα εσωτερικά του. Δεν παράγει πια πολιτική και μοιάζει απομακρυσμένος από τα λαϊκά προβλήματα εξίσου με τα υπόλοιπα κόμματα εξουσίας. Φωτ.: Eurokinissi

Το θέμα είναι ότι δεκαπέντε χρόνια μετά την κρίση του 2010 και τη λαϊκή αποδοκιμασία του παλιού πολιτικού συστήματος τίποτα δεν έχει αλλάξει και καμία νέα πολιτική δύναμη δεν εμφανίστηκε. Το αποτυχημένο πολιτικό προσωπικό της κρίσης δεν ανανεώθηκε, παρά μόνο ανακυκλώθηκε. Ο ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε ως πλυντήριο για ένα μεγάλο τμήμα του παλιού πολιτικού συστήματος το οποίο ενσωμάτωσε και στο οποίο ενσωματώθηκε κι αυτός, με αποτέλεσμα να αναστηθεί και να επιστρέψει «δικαιωμένη» η Νέα Δημοκρατία για να αρχίσει ξανά ένας νέος φαύλος κύκλος.

Το αποτέλεσμα το καταγράφει με ακρίβεια η έρευνα του Pew και ενώ είναι εξαιρετικά ανησυχητικό, εξακολουθεί να μην αλλάζει τίποτα. Ίσως επειδή, όπως με το brain drain πολλοί νέοι άνθρωποι με προσόντα εξακολουθούν να φεύγουν από την Ελλάδα, στην οποία αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς, έτσι και  η πολιτική στην Ελλάδα δεν προσελκύει αλλά μάλλον απωθεί τους υπεύθυνους και ικανούς που θα μπορούσαν να την ανανεώσουν.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LIFO