Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε επιβάλλονται οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί και επιτήρηση στο διηνεκές

Την εκ βάθρων ανατροπή των όρων σχεδιασμού και άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής σηματοδοτεί το σχέδιο νόμου που κατέθεσε στην Βουλή η κυβέρνηση με τίτλο «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας – δημόσιο λογιστικό». Λιτότητα για πάντα προβλέπουν οι διατάξεις του, που συγκροτούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο στο οποίο εξαφανίζεται με κάθε επισημότητα η δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής πολιτικής. Υπ’ αυτό το πρίσμα η βούληση των ψηφοφόρων και τα προγράμματα των κομμάτων που κερδίζουν τις εκλογές είναι πλέον αδιάφορα, χάνουν οποιαδήποτε σημασία μπροστά στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιβάλουν την εξαθλίωση των κοινωνιών. Μια πραγματικότητα που φυσικά είναι εις γνώση όλων των κομμάτων (όχι Μόνο ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ), αλλά επιλέγουν να την παρακάμπτουν για να μην αποκαλυφθεί η υποταγή τους στην ΕΕ κι η ευκολία με την οποία την επόμενη μέρα θα ανακρούσουν πρύμναν…

Τρεις είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της δημοσιονομικής φυλακής που ετοιμάζονται να ψηφίσουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ: εποπτεία, ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί και δέσμευση για μείωση του χρέους κάθε έτος. Πρώτο, στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχυμένης εποπτείας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (που δεν έχει καμία δημοκρατική νομιμοποίηση καθώς δεν εκλέγεται, ούτε λογοδοτεί πουθενά) έχει τον απόλυτο έλεγχο στην κατάρτιση του προϋπολογισμού, σε τέτοιο βαθμό ώστε μπορεί να τον επιστρέφει στην κυβέρνηση υποδεικνύοντας τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Το χρονοδιάγραμμα είναι κοινό για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που ντε φάκτο πλέον υποβαθμίζονται θυμίζοντας περισσότερο νομαρχίες ή κατώτερου επιπέδου όργανα, παρά ανεξάρτητες κρατικές οντότητες.

Το συγκεκριμένο καθεστώς εποπτείας γίνεται πολύ πιο αυστηρό για όσες χώρες χρωστούν στους μηχανισμούς στήριξης όπως η Ελλάδα (κι επίσης η Πορτογαλία και η Ιρλανδία). Σε αυτά τα κράτη προβλέπεται ότι η πλειοψηφία της Τρόικας, δηλαδή Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν πρόκειται να ξεκουμπιστούν με την λήξη των Μνημονίων. Αντίθετα, θα παραμείνουν μέχρις ότου αποπληρωθεί το 75% των δανείων. Μπορεί μάλιστα να παραμείνουν για ακόμη περισσότερο χρόνο. Το αναφέρει ρητά στο άρθρο 14 με τίτλο «Άσκηση εποπτείας μετά του πρόγραμμα» του Κανονισμού 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με ημερομηνία 21 Μαΐου 2013: «Τα κράτη μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους μέλους. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 ημέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή».

Το καθεστώς αυστηρής επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας μέχρι να εξοφληθεί το 75% του χρέους της, στην πράξη, μπορεί να σημάνει ότι θα είναι κράτος περιορισμένης κυριαρχίας και δεύτερης κατηγορίας ακόμη και για έναν σχεδόν αιώνα, από σήμερα. Με βάση την ρύθμιση που έγινε στο δημόσιο χρέος, με αφορμή την ανταλλαγή ομολόγων τον Μάρτιο του 2012, τα τελευταία χρεολύσια θα καταβληθούν το 2057 αν φυσικά η Ελλάδα δεν αναλάβει κανένα νέο δάνειο (όρος που ήδη παραβιάστηκε με την περίφημη «έξοδο στις αγορές»). Οι συζητήσεις που ήδη διεξάγονται από το καλοκαίρι του 2013 στην ΕΕ και δευτερευόντως στο ΔΝΤ για την τύχη του ελληνικού δημοσίου χρέους περιλαμβάνουν την επιμήκυνση των λήξεων των υπαρχόντων δανείων ακόμη και στα 50 έτη. Σήμερα η μέση διάρκεια εξόφλησης των δανείων από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης (συνολικού ύψους 52,9 δισ.) είναι 17 έτη, ενώ των δανείων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ύψους 139,9 δισ.) είναι 30 έτη. Περιττό να ειπωθεί ότι η προσωρινή ελάφρυνση που θα επέλθει θα εξουδετερωθεί μετά από λίγα χρόνια λόγω της αυξημένης επιβάρυνσης που θα δημιουργηθεί σε βάθος χρόνου… Αμφιβόλου αποτελεσματικότητας είναι και το δεύτερο μέτρο που προωθείται και αφορά την μείωση του επιτοκίου.

Σήμερα και κατόπιν των αποφάσεων μείωσης του επιτοκίου δανεισμού του 2011 και 2012, το επιτόκιο βρίσκεται στο 0,83% (euribor3μήνου συν 0,50%). Ωστόσο οι συζητήσεις για την μείωση του επιτοκίου δεν αφορούν το σημερινό επιτόκιο, αλλά αυτό που πολύ σύντομα θα διαμορφωθεί εξ αιτίας της επικείμενης αύξησης το euribor. Στόχος επομένως των επικείμενων αλλαγών δεν θα είναι να μειωθεί το σημερινό επιτόκιο, αλλά να μην αυξηθεί σημαντικά περαιτέρω. Επομένως καμία ουσιαστική μείωση του δημόσιου χρέους δεν προβλέπεται στο πλαίσιο των συζητήσεων που ξεκίνησαν και επίσημα την Δευτέρα στο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης χωρίς ωστόσο κάποιο αποτέλεσμα καθώς οι αποφάσεις παραπέμφθηκαν στο φθινόπωρο. Η παραπομπή των αποφάσεων για μετά το καλοκαίρι αποτέλεσε ήττα για την κυβέρνηση που ήθελε να χρησιμοποιήσει στην προεκλογική περίοδο μια θετική απόφαση του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για το χρέος. Σε ό,τι πάντως μας αφορά, δηλαδή το καθεστώς αυξημένης εποπτείας μέχρις ότου αποπληρωθούν τα χρέη στο σύνολό τους σχεδόν και όχι μόνο το 75%, οι επικείμενες αποφάσεις της ΕΕ για επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής σημαίνουν ότι όλες οι σημαντικές αποφάσεις για την ελληνική οικονομία θα λαμβάνονται από γκαουλάιτερ των Βρυξελλών για πολλές, πολλές δεκαετίες ακόμη.

Ο δεύτερος ακρογωνιαίος του νομοσχεδίου με τίτλο «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας» είναι οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί. Η ΕΕ απαγορεύει στο εξής την δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Ο μεγάλος χαμένος των άγριων περικοπών που θα ακολουθήσουν θα είναι οι κοινωνικές δαπάνες και οι μισθοδοσίες του δημοσίου. Παιδεία, υγεία, κοινωνική ασφάλιση, πολιτισμός και μισθοί – συντάξεις θα λειτουργήσουν σαν αμορτισέρ για να επιτευχθεί η δημοσιονομική σταθεροποίηση, με αποτέλεσμα οι δημόσιες δαπάνες να αποκτούν ολοένα και πιο ταξικό πρόσημο. Τα λεφτά που θα φεύγουν από τα δημόσια ταμεία θα πηγαίνουν στα μέλη του ΣΕΒ. Το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί με τις κοινωνικές δαπάνες είναι πολύ πιο μεγάλο απ’ ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά εξ αιτίας των αυξημένων πληρωμών τα επόμενα χρόνια για την εξόφληση του δημόσιου χρέους, όπως προβλέπεται στο νόμο. Πρόκειται για τον τρίτο ακρογωνιαίο λίθο του νέου δρακόντειου δημοσιονομικού καθεστώτος. Αναφέρεται συγκεκριμένα στο άρθρο 36 με τίτλο «Κανόνας χρέους»: «όταν ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τιμές αγοράς υπερβαίνει την τιμή αναφοράς του 60%… η διαφορά σε σχέση με την τιμή αναφοράς πρέπει να μειώνεται, ως κριτήριο αξιολόγησης, κατά ένα εικοστό ετησίως, κατά μέσο όρο σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) 1467/1997».

Οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί του κοντινού μας μέλλοντος επομένως δεν θα σχεδιάζονται έχοντας δεδομένη μόνο την μείωση των φορολογικών συντελεστών του κεφαλαίου την οποία πολλές φορές έχει εξαγγείλει ο Σαμαράς, ούτε μόνο τα δημοσιονομικά κενά που εντελώς …ξαφνικά μας προέκυψαν. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη ότι κάθε χρόνο θα πρέπει να αποπληρώνουμε το ένα εικοστό του χρέους που υπερβαίνει το 60%, δηλαδή 6,5 δισ. ευρώ. Μόνο που για να πληρωθούν αυτά τα ποσά και να έχουμε ταυτόχρονα ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς θα απαιτηθούν επιπλέον μειώσεις δημοσίων, δηλαδή κοινωνικών δαπανών. Διαφορετικά θα επιβάλλεται πρόστιμο. Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών προβλέπονται κι άλλες διατάξεις που δεν αφήνουν την παραμικρή χαραμάδα ελπίδας για βελτίωση της θέσης των εργαζομένων, όσο δεν αμφισβητείται η παραμονή της Ελλάδας στην ΕΕ.

Με την περίφημη νέα οικονομική διακυβέρνηση, όπως χαρακτηρίζεται το Νταχάου που δημιούργησε η ΕΕ, αυτό που κατάφεραν ήταν επικαλούμενοι την ανάγκη αποτροπής νέων δημοσιονομικών κρίσεων στο μέλλον, να αμφισβητήσουν σε όλη την έκταση της ΕΕ τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων, επαναπροσδιορίζοντας εκ βάθρων τους όρους αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης (παιδεία, υγεία, κοινωνική ασφάλιση) και την ίδια την αναδιανομή που συρρικνώνεται σε βαθμό εξαφανίσεως. Σε αυτό το τοπίο, κι αντίθετα με ό,τι συνέβαινε μέχρι και πριν πέντε χρόνια, ακόμη κι η διεκδίκηση της δωρεάν υγείας ή παιδείας προϋποθέτει ρήξεις και συγκρούσεις. Πριν απ’ οτιδήποτε άλλο προϋποθέτει την αποκάλυψη του ρόλου της ΕΕ, ως ενορχηστρωτή της επίθεσης που διεξάγεται, και την επιθετική προβολή του αιτήματος της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις επικείμενες εκλογές η υπερψήφιση των συνδυασμών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι ένα πρώτο βήμα!

Πηγή : Πριν 11 /5