Το ποίημα της Άννας  Σπυράτου «Η Νύχτα»,  από την τελευταία της ποιητική συλλογή « Ομώνυμα Πλάσματα», με αιχμαλώτισε και με ανάγκασε να  σταματήσω  την ανάγνωση των υπόλοιπων ποιημάτων, προσωρινά, γιατί  βουτάει στην αλήθεια. Θα επιχειρήσω να καταθέσω τις σκέψεις μου.  Ευχαριστώ  θερμά την ποιήτρια για την ευκαιρία αυτή.

Σύμφωνα με τον Γιουνγκ, η νύχτα αντιστοιχεί στο ασυνείδητο. Είναι ο χώρος όπου καταλήγουν και κρύβονται επιμελώς οι ανεπιθύμητες , απωθημένες ή ακόμη και οι  πλευρές του εαυτού  μας που ποτέ δεν τολμήσαμε να αγγίξουμε γιατί η κάθε μία είναι μια χαίνουσα πληγή. Στον αντίποδα υπάρχει η μέρα, δηλαδή το πρόσωπο που βλέπουν οι γύρω μας, ο ρόλος η οι ρόλοι  που έχουμε αναλάβει. Αυτό δηλαδή που ονομάζεται “persona’.

Στην πρώτη κιόλας  στροφή εμφανίζεται αυτό το δίπολο. Η μέρα ανήκει στο σύνολο, στη μάσκα που φοράμε όταν βρισκόμαστε ανάμεσα στους άλλους. Η νύχτα αντίθετα είναι προσωπική, μυστική. Τότε, ο καθένας από μας βρίσκεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του.  Το ποίημα μας λέει:

Σε φράζει στου εαυτού τα περιθώρια ,

Σε ξεγυμνώνει απ΄ του φωτός τον ρόλο,

Η ποιήτρια εδώ αναφέρεται στην αποδόμηση του Εγώ για να αντικρίσει το βαθύτερη κομμάτι του εαυτού μας. Δηλαδή, μια είσοδος στον ψυχικό μας  λαβύρινθο χωρίς τον μίτο.

Στη δεύτερη στροφή, πάλι εδώ εξαίσια μας παρουσιάζει τη σύγκρουση αντιθέτων που αποτελεί σημαντικό  χαρακτηριστικό της  θεμελιώδης  αρχής της Ενότητας των Αντιθέτων στη Ψυχαναλυτική θεωρία.  Η νύχτα δεν αξιολογεί, δε ζυγίζει, ούτε κρίνει. Έχει μια αγκαλιά για τα πάντα. Στα βάθη αυτά, το  ανήθικο, το ιερό, το ένοχο,  το αθώο,  το παρόν ή το παρελθόν δεν διαχωρίζονται. Εκεί  λοιπόν, αναγκαζόμαστε να κρατήσουμε στα χέρια μας αυτά που είναι ευωδιαστά αλλά κι άλλα δυσώδη, αρτοκλασίες , τα σκουπίδια αλλά και τους θησαυρούς.

Στη τρίτη στροφή μας λέει υπέροχα  η Άννα ότι η ένδυσή μας είναι τα σπάργανα. Ξαναγεννιόμαστε. Δηλαδή,  παλινδρομούμε  καθώς αφήνουμε τον κόσμο πίσω μας με σκοπό να γνωρίσουμε το μέρος του εαυτού μας κάτω από την επιφάνεια.  Δεν είναι προδοσία, λιποταξία  ή ένδειξη δειλίας. Αντιθέτως, είναι μια πράξη ανδρείας, αναγκαία προϋπόθεση αυτογνωσίας.

                                      Κι είν’ η στιγμή καθείς να καταλάβει

                                      Πως περά απ’ του μυαλού τις αντιρρήσεις,

                                       Η νύχτα σε καλεί να σε γνωρίσεις.

Στην τελευταία στροφή εμφανίζεται η καθαρτική αποκάλυψη του ποιήματος, για όλους εμάς που κραδαίνουμε τα όπλα της λογικής με περίσσια έπαρση. Το πιο δύσκολο κομμάτι. Η γνώση του εαυτού απαιτεί αφοπλισμό από τη λογική. Χρειάζεται να παραδοθούμε στο σκοτάδι, στην απόλυτη σιωπή και στην εμπειρία που θα μας προσφέρει ο Άλλος μέσα μας. Ο Τ.S ELIOT περιγράφει πολύ ωραία αυτό που η Άννα μας προσφέρει στο ποίημα της.

“ The end of all our exploring will be to arrive

where we started and know the place for the first time”.

Ιωάννης Κοσμάτος