Ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα προστέθηκε στους Παξινούς, αναδεικνύοντας τα τεράστια κενά και τις στρεβλώσεις του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου για τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Ένα πλαίσιο που επιτρέπει σε έναν ιδιώτη να εμφανιστεί ξαφνικά και να δηλώσει πρόθεση δρομολόγησης, χωρίς να τίθεται κανένα ουσιαστικό κριτήριο: ούτε για την υλοποιήση των δρομολόγιων, ούτε για το τι σκάφος θα χρησιμοποιήσει, ούτε για το αντίτιμο του εισιτηρίου, ούτε για τις προδιαγραφές ποιότητας και ασφάλειας.

Γιατί δεν συμμετείχε στον διαγωνισμό;

Το ερώτημα είναι εύλογο: αν όντως ήθελε να προσφέρει υπηρεσία, γιατί ο συγκεκριμένος ιδιώτης δεν περίμενε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό με την επιδότηση; Μήπως επειδή φοβόταν τον ανταγωνισμό, την πιθανότητα να εμφανιστεί και άλλη εταιρία με καλύτερες προδιαγραφές και όρους;

Πού είναι η «ελεύθερη αγορά»;

Οι κυβερνώντες και οι φορείς συχνά επικαλούνται την «ελεύθερη αγορά». Όμως στην πράξη, η ακτοπλοΐα στην Ελλάδα λειτουργεί σε ένα καθεστώς μονοπωλιακών συνθηκών. Οι εφοπλιστικές εταιρείες έχουν χωρίσει τη χώρα σε «ζώνες επιρροής» και οι τοπικές κοινωνίες μένουν έρμαια στις αποφάσεις και τις ορέξεις τους. Το κράτος, αντί να παρεμβαίνει θεσμικά για να προστατεύσει το δημόσιο συμφέρον και την νησιωτικότητα, παρακολουθεί με απάθεια από τη μία και νομοθετώντας για την προστασία των εφοπλιστικών εταιρειών.

Νομοθετικό κενό και αδιαφορία

Το γεγονός ότι μπορεί να δρομολογηθεί πλοίο χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο – ούτε στο σκάφος, ούτε στο κόμιστρο, ούτε στις υποχρεώσεις προς το κοινό – είναι προκλητικό. Δεν μπορεί η επιβίωση και η σύνδεση των νησιών να εξαρτώνται από την «καλή θέληση» ενός επιχειρηματία. Η  συνδεσιμότητα είναι δημόσιο αγαθό και πρέπει να διασφαλίζεται με κριτήρια, διαφάνεια και κανόνες.

Η γραμμή Κέρκυρα – Παξοί – Αντίπαξοι έπρεπε να έχει ξεκινήσει από 01/11/2025

Παρά τις δεσμεύσεις, τις διαβεβαιώσεις και τις επίσημες ανακοινώσεις, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη: η γραμμή που έπρεπε να ξεκινήσει την 1η Νοεμβρίου 2025, ακόμη αγνοείται.

Οι Παξοί βρίσκονται και πάλι χωρίς σταθερή, αξιόπιστη σύνδεση με την Κέρκυρα, σε μια περίοδο που οι ανάγκες των κατοίκων – ιατρικές, επαγγελματικές, εκπαιδευτικές – είναι αυξημένες. Το νησί δεν μπορεί να μένει αποκομμένο επειδή κάποιος ιδιώτης «δήλωσε πρόθεση» και στη συνέχεια εξαφανίστηκε.

Είναι αδιανόητο να ακυρώθηκε η διαγωνιστική διαδικασία «άγονης γραμμής» δηλώνοντας επίσημη ημερομηνία έναρξης τη στιγμή που:

• δεν υπάρχει δρομολόγιο,
• δεν υπάρχει πλοίο,
• δεν υπάρχει επιχειρησιακό σχέδιο,
• δεν υπάρχει καμία ενημέρωση προς τους πολίτες,
• δεν υπάρχει καμία παρέμβαση από την Πολιτεία.

Για πόσο ακόμη θα παίζεται το παιχνίδι «εδώ το πλοίο, εκεί το πλοίο, πού είναι το πλοίο;», την ώρα που μιλάμε για την καθημερινότητα και την ασφάλεια ενός ολόκληρου νησιού;

Νομικό κενό: Καμία κύρωση για την αθέτηση δεσμεύσεων από τον ιδιώτη

Ένα ακόμη εξοργιστικό στοιχείο που αποκαλύπτεται μέσα από αυτή την υπόθεση είναι το εξής: βάσει του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, δεν προβλέπεται καμία κύρωση όταν ένας επιχειρηματίας δηλώσει “ελεύθερη δρομολόγηση” και στη συνέχεια δεν την εκτελέσει. Δεν υπάρχει πρόστιμο. Δεν υπάρχει απώλεια δικαιώματος. Δεν υπάρχει υποχρέωση αποζημίωσης. Δεν υπάρχει καν διαδικασία ελέγχου.

Με άλλα λόγια, ένας επιχειρηματίας μπορεί:

• να μπλοκάρει μια επιδοτούμενη γραμμή,
• να αποκλείσει την προκήρυξη διαγωνισμού,
• να δεσμεύσει μια κρίσιμη θαλάσσια σύνδεση,
• και μετά να μην εκτελέσει τίποτα, χωρίς καμία συνέπεια.

Πώς προστατεύονται τότε οι άγονες γραμμές;

Η απάντηση είναι απλή και σοκαριστική: δεν προστατεύονται.

Η “ελεύθερη δρομολόγηση” χρησιμοποιείται στην πράξη ως εργαλείο για να μπλοκαριστούν οι γραμμές δημοσίου συμφέροντος, χωρίς να υπάρχουν μηχανισμοί που διασφαλίζουν ότι η δήλωση «will be actually fulfilled». Έτσι, οι νησιωτικές κοινωνίες μένουν εκτεθειμένες, χωρίς πλοίο και χωρίς δικλείδες ασφαλείας. Αυτή η κατάσταση δεν είναι απλώς προβληματική· είναι επικίνδυνη. Αποτελεί άμεση απειλή για τις άγονες γραμμές, για τη συνέχεια της ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης και για τον ίδιο τον πυρήνα της νησιωτικότητας.

Οι κοινωνικές παροχές που χάνονται χωρίς την επιδοτούμενη άγονη γραμμή

Η απουσία της επιδότησης δεν πλήττει μόνο τη συνδεσιμότητα· πλήττει και τους ίδιους τους ανθρώπους. Με την επιδοτούμενη άγονη γραμμή εξασφαλίζονταν δωρεάν οι επιδοτούμενες μετακινήσεις για κρίσιμες κατηγορίες πολιτών, όπως:

• αθλητικά και πολιτιστικά σωματεία,
• άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ),
• καρκινοπαθείς και οι συνοδοί τους,
• μαθητές και νέοι που συμμετέχουν σε δράσεις εκτός νησιού.

Όλες αυτές οι παροχές παύουν να ισχύουν όταν η γραμμή δεν είναι επιδοτούμενη. Αυτό σημαίνει ότι άνθρωποι που χρειάζονται τακτικές μετακινήσεις για θεραπείες, αγώνες, πολιτιστικές εκδηλώσεις ή εκπαιδευτικές υποχρεώσεις, βρίσκονται ξαφνικά μπροστά σε ένα ανυπέρβλητο οικονομικό βάρος. Υπάρχει πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ανισότητα ανάμεσα στους νησιώτες και στους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας.

Πρόκειται για άλλο ένα χτύπημα στη νησιωτικότητα, μια έννοια που συχνά επικαλείται η Πολιτεία, αλλά στην πράξη αφήνει απροστάτευτη.

Απαιτούνται άμεσες παρεμβάσεις

Η πολιτεία οφείλει:

• Να τροποποιήσει το νομοθετικό πλαίσιο ώστε καμία δρομολόγηση να μην γίνεται χωρίς σαφή κριτήρια ποιότητας, κόστους και ασφάλειας.
• Να εξασφαλίσει ότι οι γραμμές δημοσίου συμφέροντος δεν θα γίνονται αντικείμενο μονοπωλιακής εκμετάλλευσης.
• Να σταματήσει να παρακολουθεί παθητικά τα παιχνίδια των ακτοπλοϊκών εταιρειών εις βάρος των νησιωτών.
• Να δώσει άμεσα λύση στη γραμμή Κέρκυρα – Παξοί – Αντίπαξοι, η οποία ήδη καθυστερεί.

Οι Παξοί – και κάθε νησί – δεν είναι «φιλέτο» για επιχειρηματικά συμφέροντα. Είναι ζωντανοί τόποι που χρειάζονται σταθερές, ποιοτικές και οικονομικά προσιτές συνδέσεις με την ηπειρωτική χώρα και τα γύρω νησιά.

Όσο το κράτος αρνείται να θεσπίσει ουσιαστικούς κανόνες και να επιβάλει την εφαρμογή τους, οι τοπικές κοινωνίες θα παραμένουν όμηροι σε ένα σύστημα που θυμίζει περισσότερο «καρτέλ» παρά «ελεύθερη αγορά».

Η περιφερειακή παράταξη

Μένουμε ΙΟΝΙΟ