Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image

Kefalonia News | February 15, 2025

Scroll to top

Top

Αγανακτισμένος Φίλος των Φοινικόδεντρων.

Αγανακτισμένος Φίλος των Φοινικόδεντρων.
KefaloniaNews

Πάνε οι φοίνικες της Πλατείας. Ο Δήμαρχος σφηρίζει αδιάφορα. Σε λίγο το Αργοστόλι (Ριζοσπαστών, Παραλιακή κλπ) θα μείνουν χωρίς φοίνικες.
Γιατί ο Δήμος δεν διαθέτει τα απαραίτητα κοδύλια για να αντιμετοπιστεί το κόκκινο σκαθάρι?
Γιατί κύριε Παρίση αδιαφορείτε?
Γιατί χαλάτε τόσο λεφτά για άσχετα πράγματα με απευθείας αναθέσεις?
Τι από τα παρακάτω κάνατε για να αντιμετωπίσετε το κόκκινο σκαθάρι?

Το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι των φοινικοειδών, Rhynchophorus ferrugineus Coleoptera:Curculionidae

Δρ. Νίκος Ροδιτάκης, ΕΘ. Ι. ΑΓ. Ε. – Ινστιτούτω Προστασίας Φυτών Ηρακλείου, Εργαστήριο Εντομολογίας & Γ. Ζωολογίας:

Εισαγωγή
Το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών (Εικόνα 1), Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera:Rhynchophoridae) , είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας. Η πρώτη αναφορά για το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών έγινε το 1891 στην Ινδία. Το 1906 περιγράφεται ως εχθρός του κοκοφοίνικα και το 1917 αναφέρεται ως σοβαρός εχθρός της χουρμαδιάς στην Ινδία. από το 1985 επισημάνθηκε στις χώρες της Αραβικής χερσονήσου και έκτοτε κατέστη πολύ σοβαρός εχθρός των φοινικοειδών σε όλες της χώρες της Μ. Ανατολής. Το 1992 επισημάνθηκε στην Αίγυπτο απ΄όπου μεταφέρθηκε με αρθρόες εισαγωγές
οινικοειδών στην Ισπανία το 1993. Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις των Ισπανικών αρχών στην Ε.Ε. να κηρυχθεί ως έντομο καραντίνας άμεσα, δεν έγινε κατορθωτό . Η Ε.Ε. μετά από 14 χρόνια (2007) προέβη στην έκδοση της σχετικής οδηγίας στα κράτη μέλη με αποτέλεσμα λόγω της καθυστέρησης να εξαπλωθεί εκτός από τη νότια Ισπανία και σε όλη την Ευρώπη. Στην Κρήτη επισημάνθηκε για πρώτη φορά το 2005 στη περιοχή Χερσονήσου λόγω των εισαγωγών προσβεβλημένων φοινικοειδών (Εικόνα 2). Η απουσία επί δύο χρόνια λήψης ουσιαστικών μέτρων εξολόθρευσης και περι
ορισμού της ανεξέλεγκτης αύξησης του πληθυσμού οδήγησε σε ανεξέλεγκτη διασπορά του. Σήμερα έχει εξαπλωθεί σε όλη σχεδόν τη Κρήτη και αποτελεί απειλή για τον ενδημικό φοίνικα, Phoenix Theophrasti, στις οκτώ(8) προστατευόμενες περιοχές στο NATURA .

Βιολογικός κύκλος
Έχει τέσσερα στάδια εξέλιξης (αυγό, προνύμφη, νύμφη, ακμαίο) . Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 3-4 μήνες. Όλα τα στάδια αναπτύσσονται μέσα στο κορμό του φοίνικα. Το θηλυκό γεννά έως και 300 αυγά, σε σχισμές, καινούργιες πληγές, που εκκολάπτονται σε2-5 ημέρες . Οι προνύμφες κατατρώγουν τους μαλακούς ιστούς και τις ίνες. Η προνυμφική περίοδος διαρκεί έως και τρείς μήνες. Στο τέλος της προνυμφικής ανάπτυξης νυμφώνονται σε βομβύκιο που κατασκευάζεται από τις ίνες του φοίνικα. Το νυμφικό στάδιο διαρκεί 14-21 μέρες απ΄όπου προέρχεται το ακμαίο.

Στη Κρήτη έχει δύο γενιές το χρόνο. Τα μέγιστα πτήσεων παρατηρούνται την άνοιξη και το φθινόπωρο. Όμως πτήσεις έχομε και τους υπόλοιπους μήνες ακόμη και τουε χειμερινούς μήνες που εξαρτώνται από τη θερμοκρασία.

Ξενιστές
Το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι προσβάλλει μια μεγάλη σειρά ξενιστών με προτίμηση το φοίνικα των καναρίων νήσων. Areca catechu, Arenga pinnata, Borassus flabellifer, Caryota maxima, C. cumingii, Cocos nucifera, Corypha gebanga, C. elata, Elaeis guineensis, Livistona decipiens, Metroxylon sagu, Oreodoxa regia, Phoenix canariensis, P. dactylifera, P. sylvestris, P. Theophrasti, Sabal umbraculifera, Trachycarpus fortunei, Washingtonia sp. Agave americana, Saccharum officinarum. Ανάμεσα στους ξενιστές του περιλαμβάνονται η μπανανιά το σακχαροκάλαμο και ο αθάνατος.

Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί στη Κρήτη προσβολές kyr;ivw στο φοίνικα των καναρίων (95%), στo φοίνικα Washingtonia robusta, στον ενδημικό φοίνικα , Phoernix theophrasti και στους χαμαίροπες,, Hamaerops humilis.

Ζημιές
Τα μακροσκοπικά συμπτώματα προειδοποιούν για τη παρουσία του κόκκινου ρυγχωτού σκαθαριού. Σε πολλές όμως περιπτώσεις η ζημιά γίνεται χωρίς να έχουν παρατηρηθεί προηγουμένως μακροσκοπικά συμπτώματα.

Οι προνύμφες είναι εκείνες που προκαλούν τη καταστροφή του φοίνικα. Δεν εξέρχονται καθόλου στην επιφάνεια και ετσι δεν μπορεί να εντοπισθούν. Ακόμη και μια προνύμφη είναι ικανή να προκαλέσει το θάνατο του δένδρου. Προσβολή μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε μέρος του κορμού, στις παραφυάδες και στη στεφάνη. Συνήθως οι προσβολές αρχίζουν στα περιφερειακά φύλλα και προχωρούν στο κεντρικό οφθαλμό. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η προσβολή εκδηλώνεται αρχικά στο κέντρο της στεφάνης. Η καταστροφή του κεντρικού οφθαλμού συνεπάγεται το θάν το του δένδρου.

Μέτρα αντιμετώπισης

1. Φυτοϋγειονομικά μέτρα
Ως έντομο καραντίνας αντιμετωπίζεται με όλα τα προβλεπόμενα φυτοϋγειονομικά μέτρα που εκδίδονται με μια κατευθυντήρια οδηγία από τα κράτη μέλη που περιλαμβάνει συνοπτικά.

1. Καταγραφή των προσβεβλημένων δένδρων και σήμανση της θέσης τους.
2.Καταστροφή των προσβεβλημένων δένδρων
3. Οριοθέτηση προστατευόμενων ζωνών
4. Έλεγχος παρουσίας και εποχιακής διακύμανσης
5.Ταυτοποίηση των δειγμάτων από Υπεύθυνο Εργαστήριο

Η κατευθυντήρια οδηγία εκδίδεται σύμφωνα με την οδηγία της Ε.Ε.. Μικρές τροποποιήσεις μπορεί να γίνουν χωρίς να παρεκκλίνουν από το πνεύμα της.

Οφείλομε όμως να επισημάνομε ότι εκτός από το κόκκινο σκαθάρι δύο ακόμη έντομα εξίσου σοβαρά έχουν επισημανθεί στον Ελλαδικό χώρο τo λεπιδόπτερο Paysandisia archon (Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Τήνο, Πάρο) , το κολεόπτερο, Pseudophilus testaceus, (Kω) και μια σοβαρή ασθένεια Fusarium oxysporum . Αυτό δείχνει ότι μελλοντικά μπορεί να υπάρξουν μεγαλύτερες απειλές για τα φοινικοειδή και ιδιαίτερα για τον ενδημικό φοίνικα μη δυνάμενες προς το παρόν να προβλεφθούν.

2. Καλλιεργητικές τεχνικές
1. Αποφυγή δημιουργίας πληγών τη κύρια περίοδο πτήσης
2. Περιοδικός καθαρισμός της στεφάνης το χειμώνα.
3. Θρυμματισμός των προσβεβλημένων μερών κατά τη μηχανική εξυγίανση.
4. Καταστροφή ολοκληρωτική των προσβεβλημένων φοινικοειδών.
3. Θερμική μέθοδος
Η χρήση της θερμικής μεθόδου έχει μια αποτελεσματικότητα που κυμαίνεται από 50-100%. Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από ορισμένες προϋποθέσεις που δεν μπορούν πάντοτε εύκολα να εξασφαλισθούν. Το μειονέκτημα είναι το κόστος και σε ορισμένες; περιπτώσεις η δυσκολία πρόσβασης.

3. Βιολογικές μέθοδοι
Η χρήση των εντομοφιλικών νηματωδών φαίνεται να έχει καλές προοπτικές ιδιαίτερα όταν πρόκειται για δημόσια πάρκα. Το κόστος και η συχνότητα εφαρμογής αποτελούν μειονέκτημα.
4. Χημικές μέθοδοι
Η χρήση των εγκεκριμένων χημικών μέσων, imidacloprid, thiamethoxan, avamemectin και cypermethrin πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες και με επιμελή λήψη όλων των προφυλακτικών μέτρων. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο χρόνος εφαρμογής που συνιστάται να γίνεται οπωσδήποτε την άνοιξη και το φθινόπωρο τις δύο κύριες περιόδους πτήσεων. Οι επιπρόσθετες εφαρμογές εξαρτώνται από τη πυκνότητα των πτήσεων. Στο πιλοτικό πρόγραμμα έχουν εφαρμοστεί οι παρακάτω συγκεντρώσεις cypermethrin 10% (60cc/100l), thiamethoxam 25WR 5-30g/δένδρο ανάλογα με τη προσβολή, imidacloprid 20% 3-4ml/l και 5-30λίτρα λούσιμο ανάλογα με τη προσβολή και χειρισμό. Στις εκτεταμένες πληγές και κυρίως στη δενδροχειρουργική εφαρμόζεται ένα χαλκούχο η άλλο διασυστηματικό εντομοκτόνο πριν την εφαρμογή εντομοκτόνων. Η χρήση του cyperemetrin έχει και δράση απωθητική.

Η αποκλειστική χρήση χημικών μέσω δεν έλυσε το πρόβλημα σε όσες χώρες πρωτοεμφανίστηκε. Ιδιαίτερη σημασία έχουν επίσης οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία.
5.Μαζική παγίδευση
Η μαζική παγίδευση συνίσταται στη χρήση ειδικών παγίδων με φερομόνη και καϊρομόνη σε μια πυκνότητα 1 παγίδα / στρέμμα. Οι παγίδες τοποθετούνται σε αποστάσει 30-5-μ κάτω από σκιά και σε αποστάσεις από τα φοινικόδεντρα. Η μαζική παγίδευση από μόνη της δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα αλλά όταν είναι ενταγμένη σε ένα πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης. Στο πιλοτικό πρόγραμμα χρησιμοποιήθηκε και διάλυμα μελάσας ζαχαροτεύτλων 20% σε νερό το χειμώνα και σε propylene glycol το καλοκαίρι.
6.Ολοκληρωμένη διαχείριση

Η ολοκληρωμένη διαχείριση συνίσταται στη συνδυασμένη χρήση διαφορετικών μεθόδων που έχουν στόχο τη διατήρηση του εντόμου σε επίπεδα κάτω του «κατωφλίου» ζημίας;.

Τα βασικά στοιχεία του προγράμματος ολοκληρωμένης διαχείρισης είναι:

1.Μαζική παγίδευση με παγίδες που περιέχουν φερομόνη και καϊρομόνη (ελκυστική ουσία φυτικής προέλευσης).
Πυκνότητα 1 παγίδα/στρέμμα
2.Εκπαίδευση προσωπικού
3. Παρακολούθηση πληθυσμιακής διακύμανσης
4. Μακροσκοπικός έλεγχος σε εβδομαδιαία βάση
5.Κλάδεμα των φύλλων τη χειμερινή περίοδο και κάλυψη των πληγών με εγκεκριμένα από το ΥΑΑΤ εντομοκτόνα.
6.Μηχανική εξυγίανση
7. Έγχυση εγκεκριμένων εντομοκτόνων από το ΥΑΑΤ
8. Χρήση βιολογικών μέσων
9. Ενέσεις στους σοβαρά προσβεβλημένους 10. Κοπή ,καταστροφή και θρυμματισμός όσων δεν ανακάμψουν με την παραπάνω θεραπεία η κάλυψη με διπλό δίκτυ ανάλογα με τη θέση
και τη δυνατότητα κοπής

Σήμερα η ολοκληρωμένη διαχείριση αποτελεί την ασφαλέστερη και πλέον αποτελεσματική μέθοδο περιορισμού της εξάπλωσης του κόκκινου ρυγχωτού σκαθαριού των φοινικοειδών. Η ολοκληρωμένη διαχείριση συμβάλλει στην ελάχιστη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και στη μείωση των φαινομένων ανθεκτικότητα..

Νέα Πατέντα

Στο μεταξύ, ακόμα ιδέα για την αντιμετώπιση του σκαθαριού δοκιμάζεται τώρα από μια ομάδα ειδικών στην Κρήτη.

Η Γιώτα Ψειροφωνιά εξωτερική συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Φαρμακολογίας του ΤΕΙ Κρήτης, ο Κώστας Νιαμούρης, τεχνολόγος γεωπόνος, και ο Χάρης Τζανόπουλος, ελεύθερος επαγγελματίας, ανέπτυξαν ένα σύστημα που διοχετεύει ηλεκτρικό ρεύμα στον φοίνικα και σκοτώνει τα σκαθάρια με ηλεκτροπληξία.

Οι εφευρέτες δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις δοκιμές και έχουν ήδη υποβάλλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.