Αυτός ο βέβαιος κόσμος πόσο βέβαιος είναι άραγε;
Όλα δείχνουν ασφαλή.
Ήρεμα.
Σχεδόν θανατερά κι αδιάφορα.

Φεύγει και το 2013 το καταραμένο.
Και τι θα έρθει άραγες.

Κυλάνε τα τρένα στις γραμμές, τα πλοία πλέουν στα λιμάνια, (βάζουν και βόμβες άμα λάχει), οι εραστές δεν αυτοκτονούν από πάθος, (μόνο όσοι χρωστάνε στην εφορία), συνήθως παντρεύονται, στα «ανάκτορα», κοιμούνται ήσυχοι οι υπεύθυνοι, τάξη επικρατεί στα βασίλειά τους.
Οι κάτοικοι έχουν ενταχθεί σ’ αυτή την τάξη.
Δεν προκαλούν αναστατώσεις.
Και επί πλέον όσο μπορούν παίρνουν μέρος στη διανομή της λείας.
«Τρελαίνονται» τα κανάλια με τέτοια τάξη.

Μόνο που τελευταία δημιουργούνται αναστατώσεις με κάτι μιζούλες και τέτοια, που αναστατώνουν το «ανάκτορο».
Όλη την «μπόχα» και τη σαπίλα που χαρακτηρίζει τις σχέσεις «αίματος» ανάμεσα στο αστικό κράτος και τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Όσο για τις ανησυχίες των μικρών ανθρώπων, ποιος νοιάζεται;
Αν δεν μπορούν να μεγαλώσουν ή δεν θέλουν, δική τους η ευθύνη.
Έτσι κι αλλιώς δεν αποτελούν λόγο αναταραχής…. κι ανησυχίας.
Όλα ήσυχα.

Μόνο τα …..κανάλια ενδιαφέρονται για τους «μικρούς ανθρώπους» ζουμάροντας στη φτώχεια τους, έλλειψη , έλλειψη θέρμανσης, συσσίτια – έχουν μετατραπεί τα ρεπορτάζ σε σκέτη διαπόμπευση.

Αλλά μπορεί να είναι κι αλλιώς.
Ξαφνικά μια αιτία, που μπορεί και νάναι ανεπαίσθητη, αναστατώνει την ηρεμία.
Και ξεμπουκώνει μια οργή παράξενη.
Πώς με τόση τάξη υπάρχουν τέτοιες αναστατώσεις;

Ξεχειλίζει ο θυμός και περιφέρεται στους δρόμους, πότε μόνος, πότε πολλοί μαζί.
Για λίγο.
Γιατί λίαν συντόμως επιστρέφουν σπίτι οι οργισμένοι, έχοντας προσθέσει μερικά ακόμα θύματα ρομαντικών της οργής στα ήδη υπάρχοντα.
(Βλέπε … «αγανακτισμένοι»).
Κάποιους ακόμα αμετανόητους που δεν τους πάει καλά τούτη η τάξη και δεν γυρίζουν ξανά στο σπίτι βουρλίζονται με τα όνειρά τους κάθε νύχτα.

Κύκλος που γυρίζει σχεδόν αδιάκοπα.
Πολλές φορές τον είδαμε με τα ίδια μας τα μάτια.
Όπου για μια στιγμή στρέφεις το βλέμμα, που λέει ο λόγος, φουσκώνουν τα νερά και τα μάτια.
Κι ας ξαναγίνονται έπειτα, το ίδιο γρήγορα, πρόβατα επί σφαγή.
Κάτι σαν μοίρα πάει να γίνει ετούτη η πορεία.

Και τι μας περιμένει;
Όλοι εκείνοι που ξόδεψαν τη ζωή τους στα περάσματα της ιστορίας, προετοιμάζοντας και παραμονεύοντας την αλλαγή της ροής, μας βλέπουν απογοητευμένοι, στον νέο κύκλο της ήττας.

Τελευταίες μέρες (ώρες) του 2013, πόσα έχουμε να θυμηθούμε.
Όχι δεν πρόκειται να κάνω κανα απολογισμό της χρονιάς που φεύγει.
Τα σιχαίνομαι αυτά.
Ούτε να γράψω τον Καζαμία του 2014, (κάτι τέτοιο τέλος πάντων).
Όχι, μην περιμένετε από μένα κλάματα, πανηγυρισμούς, μεμψιμοιρίες, τέλος πάντων. .
Με ψυχραιμία αναπολώ κάποια πράγματα, με ψυχραιμία κάνω σκέψεις για το μέλλον.

Χρονιά των εκλογών το 2014 και κάποιοι ετοιμάζουν να πάρουν πόδι.
Το πρόβλημα είναι ποιοι θα έρθουν;
Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Ωστόσο, η χρονιά που πέρασε, πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι λεγόμενοι δημοσιογράφοι του μνημονίου.
Ένας κύκλος κατακρεούργησης της είδησης.
Το άσπρο έγινε μαύρο και το μαύρο άσπρο.
Καθημερινά μέσα από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.
Το κλείσιμο της ΕΡΤ.
Όλ’ αυτά αν σας πω ότι κάποιος μεγάλος συνθέτης τα είχε προβλέψει….
Μην σουφρώνεται τα χείλη.
Γρήγορα θα διαπιστώσετε ότι υπήρχε κάποιος όχι αριστερός, αν και αυτή η λέξη την εποχή εκείνη έπαιζε μεγάλο ρόλο.
Τότε όταν σε έλεγαν «αριστερό» (χωρίς διαζευκτικά) ήταν τιμή να το ακούς.

Κι όμως υπήρξε κάποιος μη αριστερός, δεξιός θα’λεγα, έτσι έλεγε η τότε παράταξη της δεξιάς.
«Ο Μάνος Χατζιδάκις ήτα δικός μας».
Έλεγαν, υπερήφανοι.
Δεν γράφω τίποτα άλλο, διαβάστε.

Ημερομηνία 1978 – 1980

«Είναι γνωστό πως μες στον τόπο μας τα τελευταία τούτα χρόνια, ζούμε μια νέα δικτατορία που ακμάζει κι εκμεταλλεύεται τις συμπλεγματικές δημοκρατίες του καιρού μας: Την λεγομένη, της Τετάρτης Εξουσίας.
Την περιλάλητη δικτατορία του Τύπου. Και ο δημοσιογράφος, ο ανώτατος άρχων.
Ανδροπρεπής σαν την κολώνια «Μπρουτ», καθορίζει τιμές, αξίες και εισόδους στο χώρο της αθανασίας, με αυθαίρετες προδιαγραφές που τις χαράζουν ιεροφάντες της μετριότητας και της ανυπαρξίας. Και να περίπου ένας ιερός κανονισμός που καθορίζει τα πλαίσια μέσα στα οποία κινείται η Δημοσιογραφία και η απαράβατη δεοντολογία της.
Ο Δημοσιογράφος είναι και Ποιητής.
Ο Ποιητής αμφισβητείται αν τύχει να μην είναι και Δημοσιογράφος
Ο Δημοσιογράφος είναι και Θεατρικός συγγραφέας.
Ο Θεατρικός συγγραφέας δεν είναι αποδεκτός αν τύχει και δεν είναι Δημοσιογράφος.
Ο Δημοσιογράφος είναι, μπορεί να είναι και σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Ο Σκηνοθέτης χλευάζεται, αν δεν είναι και δημοσιογράφος. Ο Δημοσιογράφος είναι και τεχνοκρίτης και μουσικοκριτικός – κατά κανόνα.
Τεχνοκρίτης και μουσικοκριτικός δεν υπάρχει χωρίς να είναι δημοσιογράφος.
Ο Δημοσιογράφος μπορεί να είναι και πολιτικός σχολιαστής:
Πολιτικός σχολιαστής δεν γίνεται χωρίς ταυτότητα δημοσιογράφου.
Ο Δημοσιογράφος είναι και εκφωνητής και τηλεοπτικός παρουσιαστής, για κάθε θέμα. Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό.
Τηλεοπτικός παρουσιαστής, εκφωνητής κι εν γένει τηλεοπτικός παράγων δεν γίνεται χωρίς νάναι δημοσιογράφος.
Ο Δημοσιογράφος είναι ιερός.
Τα ιερά, δεν είναι ιερά αν δεν υπηρετούν δημοσιογράφους και δημοσιογραφικά.
Και τέλος:
Ηθικόν, ό,τι έχει ελευθέρας και δημοσιογραφικόν.
Αληθές, ό,τι μας φανερώνουν των εφημερίδων οι γραφές και Εθνικόν, ό,τι αληθές για τις εφημερίδες και ηθικόν.
Θα πείτε, δεν υπάρχουν άξιοι και συμπαθείς δημοσιογράφοι; Και άξιοι υπάρχουν και αξιόλογοι και συμπαθείς και τίμιοι. Κι είναι και οι περισσότεροι. Όμως δεν καθορίζουν
την ταυτότητα της τάξης τους. Είτε γιατί δεν δίνουν σημασία, είτε γιατί περιφρονούν τη λειτουργία των ολίγων, χωρίς να λογαριάζουν το κακό που ολοένα μεγαλώνει απ’ τους παρείσακτους αυτούς ολίγους. Ή πες ακόμη, συνήθισαν το κακό και δεν το λογαριάζουνε σημαντικό για ν’ αμυνθούν και για να ξεχωρίσουν τις ευθύνες τους. Κι ίσως ακόμη να φοβούνται οι πολλοί, τη δύναμη που έχουν οι ολίγοι σαν πράττουν επισήμως το κακό. Όπως και νάναι, ψέγουμε τους λίγους κι όχι τους πολλούς. Κι ας σταματήσει η υστερική ευαισθησία, μέσα στην οποία προστατεύονται με άνεση οι λίγοι και οι κακοί. Καμιά ομάδα, καμιά τάξη, κανένα επάγγελμα δεν είναι ιερό. Όλα περιέχουν μέσα τους και το καλό και το κακό. Κι αυτό είναι άλλωστε το φυσικό».

Μάνος Χατζιόάκις, «Τα σχόλια του Τρίτου» (εκδ. Εξάντας).

Τα είχε προβλέψει όλα ο ιδιοφυής;
Ή απλώς το τέρας παρέμεινε το ίδιο!

Παρουσίαζε τότε το βιβλίο ως εξής:
«Σαν άρχισα τα «Σχόλια» στο Τρίτο το ’78, δεν είχα αποσαφηνίσει μέσα μου ούτε το ύφος της γραφής τους, ούτε καλά-καλά τους στόχους μου. Γνώριζα βέβαια πως θάπρεπε να ξεκινήσω απ’ την πραγματικότητα του τόπου μας, αλλά όχι με τον τρόπο της «βραδυνής» και «μεσημβρινής» παραδημοσιογραφίας – τρόπος και είδος γραφής πού απεχθάνομαι από νέος και περιφρονώ.
Σχόλιο με σχόλιο λοιπόν σχημάτιζα τον τρόπο, τη γραφή και το επίπεδο μέσα απ’ το όποιο έβλεπα τον νεοελλαδικό κόσμο μας και επικοινωνούσα ολοένα με ένα πλατύτερο κοινό ή καλλίτερα με ένα μεγαλύτερο κοινό, γιατί ποτέ είναι αλήθεια δεν υπήρξα κατάλληλος για το πλατύ κοινό. Φυσικά επικοινωνούσα με όλους, εκτός από τους παραδημοσιογράφους και τον αρμόδιο υφυπουργό – ανίκανους, για μια οποιαδήποτε επικοινωνία. Αυτοί όμως ενοχλήθηκαν πολύ σαν συνειδητοποίησαν το γεγονός ότι επιτυγχάνετο επικοινωνία χωρίς τη συμμετοχή τους, χωρίς τα δημοσιογραφικά ή τα πολιτικά οφέλη, έτσι κι η αντίδραση τους ήταν άμεση – ενορχηστρωμένη λασπολογία, “αγανακτισμένοι ακροατές”, μηνύσεις και ένας υφυπουργός πιεζόμενος από την Κοινή, κοινότατη Γνώμη. Το Τρίτο σταμάτησε τη λειτουργία του, σταμάτησαν και τα «Σχόλια». Για μιαν ακόμη φορά η ποιητική συνείδηση και η έκφραση της καταδιώχθηκε και εξαναγκάστηκε στη σιωπή. Η έκδοση λοιπόν αυτών των «Σχολίων» ήταν επιβεβλημένη για να μην ξεχνάμε την αθλιότητα και τις οδυνηρές αλήθειες του καιρού μας και του τόπου μας».

Μάνος Χατζιδάκις, Αθήνα, 27 Νοεμβρίου 1980. Από τον πρόλογο του βιβλίου.

Είχα την τιμή να παρακολουθήσω πολλές εκπομπές του Μάνου τότε από το Τρίτο Πρόγραμμα.
Τότε…….

Είχα γράψει κάποτε, ότι είναι περίεργο πράγμα η μνήμη.
Πολλά άρθρα πάνω σ’ αυτό το ….φαινόμενο έχει γράψει ο Θανάσης Σκαμνάκης στο ΠΡΙΝ.
Μιλάω για 1995…. πριν και μετά.
Όσο «βουλιάζουμε», σε μια εποχή που δεν έχει χαρακτήρα, τόσο πιο έντονα προκύπτουν νοσταλγικές διαθέσεις και επιθυμίες επιστροφής στους «χαμένους παραδείσους».
Ζούσαμε άραγε σε … παράδεισο, ή μας είχαν εγκλωβίσει σε αφελείς και ψεύτικες ελπίδες;

Γράφει ο Θανάσης Σκαμνάκης: «Το αίσθημα αυτό δεν αφορά μονάχα τους διαψευσμένους αριστερούς, που μέσα σε πολύ λίγα χρόνια συνέτριψαν όχι την αλαζονεία, αλλά την αυτοπεποίθηση τους, και ανέτρεψαν με ρυθμούς θύελλας τη ζωή τους. Αφορά ολόκληρη την κοινωνία, που πορεύεται μέσα στην κρίση, ζει τις άμεσες συνέπειες της, και βαλτώνει στο τέλμα της, αναζητώντας αγωνιωδώς κάτι να πιστέψει. Αν είναι δυνατόν κάτι αληθινό».

Όλα αυτά γράφονταν φίλοι μου, το 1995.

Οι μέρες δεν σηκώνουν γραφή καθημερινότητας.
Η καθημερινότητα είναι μια μηχανή που σε αλέθει.
Ας τα αφήσουμε για μετά.
Έχουμε μπροστά μέρες ….

Να σας ευχηθώ από την καρδιά μου, το 2014 να είναι διαφορετικό και αγωνιστικό.
Ο καθένας από το μετερίζι του ας βοηθήσει να ανατραπεί αυτή η κατάσταση.
Ας συνειδητοποιήσουμε επιτέλους που έχουμε φτάσει.

Οργή και λύπη προκαλούν όλα όσα καθημερινά βλέπουμε και αισθανόμαστε.
Αισθανόμαστε να μας κοροϊδεύουν.

Τέτοιες μέρες θα πείτε γκρινιάζεις.
Όχι φίλοι μου, δεν θέλω να σας κοροϊδέψω, όλες οι μέρες είναι ίδιες.
Έτσι μας κατάντησαν να μην μπορούμε να ξεχωρίζουμε τις καλές από τις όμορφες στιγμές.

Ευχαριστώ όλους όσους μου έστειλαν ευχές. Τους εύχομαι καλή χρονιά να’χουν.

Γεια σας.